Wyróżnienie dla opozycjonistów, także tych z Radomska

Ponad rok temu Sejm RP ustanowił wyróżnienie dla osób zaangażowanych w działania opozycyjne wobec dyktatury komunistycznej z czasów PRL-u. Krzyż Wolności i Solidarności może trafić także do mieszkańców naszego miasta.

Ustawę o Krzyżu Wolności i Solidarności uchwalono 5 sierpnia 2010 roku a formalnie zaczęła ona obowiązywać od 9 września 2010 roku.

Jeżeli chodzi o hierarchię ważności  i kolejność (precedencję) Krzyża Wolności i Solidarności wśród innych odznaczeń nadawanych w III RP, to znajduje się on mniej więcej w środku tego "rankingu" - pomiędzy Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami a Złotym Krzyżem Zasługi.

Krzyż Wolności i Solidarności może otrzymać osoba, która w okresie między 1 stycznia 1956 roku a 4 czerwca 1989 roku (z wyłączeniem okresu od 31 sierpnia 1981 roku do 12 grudnia 1981 roku), na terenie Polski przez co najmniej rok była aktywnym członkiem organizacji będącej w opozycji wobec ówczesnej władzy, przy czym organizacja ta w swoich założeniach musiała mieć na celu dążenie do odzyskania przez Polskę suwerenności a także dążenie do poprawy w zakresie respektowania praw człowieka, i być nieuznawaną przez władze państwowe.

Innym warunkiem pretendującym do przyznania krzyża jest fakt prowadzenia samodzielnej (nie podporządkowanej strukturom organizacyjnym) opozycyjnej, zagrożonej przez ówczesną władzę odpowiedzialnością karną działalności mającej na celu odzyskanie przez Polskę niepodległości, suwerenności bądź poprawy respektowania praw człowieka.

Ponadto Krzyżem Wolności i Solidarności mogą zostać wyróżnione osoby, które w omawianym okresie spełniły jeden z poniższych warunków:
- poniosły śmierć
- doznały ciężkiego uszczerbku na zdrowiu
- przez łączny okres co najmniej 30 dni były więzione, aresztowane, internowane lub w inny sposób pozbawione wolności
- zostały powołane na ćwiczenia wojskowe lub do odbycia zasadniczej służby wojskowej
- były pozbawione prawa lub możliwości wykonywania zawodu lub podjęcia pracy przez okres co najmniej 6 miesięcy
- zostały wydalone z wyższej uczelni lub szkoły na okres co najmniej 6 miesięcy.
Oczywiście wyżej wymienione warunki muszą mieć związek z opozycyjną działalnością kandydata wobec władz i systemu PRL. Jak też widać, odznaczenie to może być przyznane także pośmiertnie.

Spełniając powyższe kryteria może się okazać, że kandydat wyróżnienia nie dostanie, jeśli w omawianym okresie był pracownikiem, funkcjonariuszem bądź żołnierzem organów bezpieczeństwa państwa w rozumieniu przepisów ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej, a także jeśli zachowały się dokumenty wytworzone przez niego, lub przy jego udziale w ramach współpracy jako tzw. tajny informator lub pomocnik przy operacyjnym zdobywaniu informacji przez organy bezpieczeństwa państwa.

Wnioski zainicjowane przez organy samorządowe, organizacje społeczne bądź samorządowe należy kierować do oddziałów Instytutu Pamięci Narodowej, w przypadku osób, które działały na terenie Radomska - do oddziału IPN-u w Łodzi.

Zainteresowani radomszczanie mogą się zgłaszać do działającego w naszym mieście Towarzystwa Patriotycznego (mającego swoją siedzibę w Muzeum Regionalnym), które udziela porad i informacji a także występuje formalnie z wnioskiem o nadanie Krzyża Wolności i Solidarności.

Pierwsze wyróżnienia zostały nadane przez Prezydenta RP w czerwcu 2011 roku. Póki co, wśród osób posiadających już Krzyż Wolności i Solidarności, nie ma żadnego mieszkańca naszego miasta.